HET VALSE APPEL ARCHIEF - aflevering 15

Het onbetwistbare hoogtepunt in de Art Crime uitzending op Discovery (zie VK-14) was de Appel-quiz. De redactie van het programma had bedacht dat het een leuk idee zou zijn om een serie Appels te tonen, zowel valse als echte, en dan een aantal experts uit te nodigen om hun licht daarover te laten schijnen, uiteraard zonder dat ze wisten welke prenten vals waren en welke echt.

Het was een aardig idee, op het eerste gezicht, maar al spoedig doemden er praktische problemen op aan de artistieke horizon. Niet geheel onbegrijpelijk was niet ieder even enthousiast om zijn hand in een dergelijk wespennest te steken. Angst om af te gaan, als zou blijken dat je er helemaal naast zat? Misschien. Maar zelfs als je absoluut zeker wist dat een bepaald werk vals was, of echt, er kwamen nog meer kenners en als die toevallig een andere mening waren toegedaan, op grond waarvan dan ook, dan werd daarmee zelfs het best gefundeerde oordeel opeens gereduceerd tot niet meer dan een willekeurige mening. Het resultaat was dat de ene na de andere expert die benaderd was, afhaakte.

Het kostte dus nogal wat moeite om een panel bij elkaar te krijgen. Het dappere team dat instemde om op te draven voor de camera's in het COBRA-Museum in Amstelveen bestond uiteindelijk uit Richard Hessink, veilinghouder te Zwolle en tot op dat moment niet echt bekend als Appel-kenner, Henk Vander Vet, galeriehouder en zeefdrukker in den Haag, die zelf talloze prenten met Appel heeft gemaakt en zich ook uitgebreid met vervalsingen heeft beziggehouden, en Lex Daniels, eigenaar van Reflex Modern Art Gallery in Amsterdam, door Jansen in zijn boek Magenta niet bepaald vleiend geportretteerd, maar niet alleen in het bezit van een gezonde dosis eigendunk ('Als ik zeg dat het goed is, dan is het goed.'), maar ook van een grote collectie vervalsingen en een uitgebreide kennis en documentatie.

Het was zover. Beleid door een stemmig muziekje betraden de gladiatoren de arena, waar vijf werken stonden uitgestald. De nummers 1, 2 en 3 waren vals, uitgeleend door Geert Jan Jansen, zo werd de kijker onmiddellijk meegedeeld. Wat zouden de experts ervan maken?

  

Prent nummer 1 vormde niet echt een probleem. De 'vogelkop' kwam je een tijdlang zeer geregeld tegen op foute plaatsen, aangeboden door foute mensen. En altijd e.a.'s. 'Vals', riep de jury dan ook in koor. Geslaagd!

Voor de volledigheid: het tweede werk, een 'vroege tekening' werd zowel door Hessink als door Daniels resoluut als 'niet goed' werd betiteld. VanderVet twijfelde: 'Hij zou goed kunnen zijn...' Maar was het dus niet. 

Voor nummer 3 moet u, ter wille van de overzichtelijkheid, even doorgaan naar de volgende aflevering.

Postscript

Na zoveel jaren zal ik opbiechten dat ook ik was uitgenodigd om in het panel plaats te nemen. Ik werd gebeld door Discovery en toen ik informeerde wie er nog meer waren gevraagd, werd alleen Hessink genoemd, wat in mijn ogen niet echt een aanbeveling kon worden genoemd. Jan Nieuwenhuizen Segaar was wel benaderd, meen ik mij te herinneren, maar wilde niet. Uiteindelijk besloot ik dat ik er eigenlijk niets mee te winnen had en veel te verliezen, en na rijp beraad heb ik daarom, om de redenen die ik hierboven heb genoemd, meegedeeld dat ik niet meedeed. Of ik dan niet iemand anders wist? Jawel, Henk Vandervet zou kunnen, of bijvoorbeeld Lex Daniëls. Zo gezegd, zo gedaan. Beiden werden benaderd, en beiden stemden toe.