DE VROUWEN VAN SANNE SANNES

De meeste van deze stukjes hebben een simpele aanleiding: een nieuwe aanwinst, een boek dat ik ergens heb gekocht.  Dat is vrij willekeurig, zou je kunnen zeggen, en dat is het ook, maar het maakt het leven wel overzichtelijker: je hoeft je niet voortdurend het hoofd te breken waarover je nu weer iets zou kunnen of willen schrijven. Je zit niet gevangen in de dwangbuis van de actualiteit, maar je kunt gewoon kijken of er bij de dingen die je gekocht hebt iets zit waaraan je uitgebreider aandacht zou willen besteden, en daar kun je dan extra materiaal bij en over gaan zoeken.  En zo ging het ook deze week.

 

 

Voor meer details, klik HIER

Dinsdag 28 augustus in Groningen. Bommen Berend, oftewel Groningens Ontzet, de jaarlijkse feestdag  ter nagedachtenis aan het feit dat de stad zich staande hield in de belegering door de bisschop van Münster in 1672. Kermis, vuurwerk, de paardenkeuring, zoals ieder jaar, en ook een boekenmarktje aan het Hoge der Aa. Er waren terrassen, er was muziek, allemaal prima, maar het aanbod stelde weinig voor. Eindeloos veel strips, bakken met LP’s, waarbij de verkopers niet de moeite hadden genomen om ze op enigerlei wijze te sorteren zodat alleen de aanblik je al van verder zoeken weerhield, en een handvol boekenkramen, meest  met winkeldochters tegen afbraakprijzen. Een half uurtje zoeken leverde dan niet meer op dan twee  boekjes. Een dunne catalogus van Francois Morellet, tamelijk onooglijk boekje, maar wel uit 1958. Die gaat via Ebay naar Zwitserland, dat is duidelijk. En een curiositeit:  een nummer van het tijdschrift-in-boekvorm Randstad, uit 1962. Met oude nummers van literaire tijdschriften kun je, zoals iedere antiquaar weet, een gracht dempen, maar dit was wel bijzonder: het bevatte twaalf paginagrote foto’s van Sanne Sannes.  Portretten, van vrouwen uiteraard, betrekkelijk discreet, veel gezichten, met hier en daar een zweem van een borst, maar in de onmiskenbare grofkorrelige onscherpe zwart-wit stijl die in de jaren daarna zijn handelsmerk zou worden. Toch niet voor niets geweest.
 

 

 

 

Sanne Sannes werd in 1937 in Groningen werd geboren, waar hij zich na de middelbare school aanmeldde voor Academie Minerva. Er bestaat nog een foto van hem achter een schilderij, maar zijn passie was de fotografie, en omdat Minerva daar in die tijd weinig faciliteiten voor bood, maakte hij de opleiding niet af. Om in zijn onderhoud te voorzien maakte hij modefoto’s en platenhoezen, maar in zijn eigen werk namen vrouwen en erotiek een steeds belangrijker plaats in. Zijn onorthodoxe benadering bleef niet onopgemerkt en rond 1960 werd hij op verschillende plaatsen in binnen- en buitenland gezien als een talentvol  exponent  van een nieuwe generatie fotografen.  In 1993 schrijft Max van Rooy in de NRC:

 

“Ik zet hun motor aan.” Met deze eenvoudige woorden omschreef fotograaf Sanne Sannes zijn vermogen om vrouwen voor zijn camera tot verleidelijke, uitdagende poses te bewegen. Waar deze stugge Groninger de elektriciteit vandaan haalde om het kostbare vrouwelijke mechaniek op gang te brengen en het ongeremd aan het draaien te houden, blijft voor niet ingewijden een raadsel. Zij die het hebben ondergaan kunnen het ook niet bevredigend navertellen. Een van zijn destijds favoriete modellen, Anna Beeke: “ Hij was een vroegoude jongen die zelden loskwam van de obsessies die hem beheersten. Hij wist je zo te raken, op zo'n eerlijke en gemeende manier te vleien... geen wonder dat zoveel vrouwen voor hem uit de kleren gingen.” Sannes bezat de magische kracht om haar, na eerst een slokje koffie te hebben genomen, een knop te laten omdraaien waarna ze zonder verdere overgang voor zijn camera de gevraagde erotische rol speelde.’

 

 

 

Voor meer details, klik HIER

In 1964 komt zijn boek Oog om Oog uit, foto’s met gedichten van Hugo Claus, en enkele jaren geniet hij van zijn status als angry young man van de Nederlandse fotografie. Dan, in 1967, rijdt hij op de terugweg van een fotoshoot, samen met assistent Gerrit Jan Wolffensperger en twee modellen,  tegen een boom aan de Eeuwige Laan in Bergen. Wolffensperger en de twee modellen overleven  het ongeluk ternauwernood, Sannes niet.
 

Voor meer details, klik HIER



 Twee jaar na zijn dood verschijnt  Sex a Go Go en in 1972 The Face of Love, uitgaven die toentertijd de nodige ophef veroorzaakten, maar daarna raakt het werk van Sannes, ieder geval bij een breder publiek, in de vergetelheid. Het wordt vaak afgedaan als een typische uitdrukking van de tijdgeest van de jaren zestig en wanneer men daarvan afstand wil nemen, vermindert ook de belangstelling voor het werk van Sanne Sannes.  Er komt pas een kentering in de jaren negentig, als zijn broer Rob, na lang aandringen door fotohistorici, eindelijk besluit de nalatenschap openbaar te maken. Het is aanleiding was om het eerste deel van de klassieke serie Monografiën van Nederlandse Fotografen aan Sanne Sannes te wijden.

 

Voor meer details, klik HIER

 

Vanaf dat moment hoort Sanne Sannes tot de Nederlandse klassieken.  Zijn boeken krijgen een soort cultstatus, iets wat internationaal  nog wordt versterkt als hij wordt opgenomen in The Photobook: a documentary history van Martin Parr en Gerry Badger, en een vaste plaats krijgt in alle andere boeken over het onderwerp die daarna verschijnen.  De prijzen stijgen mee met zijn roem mee.

 

In een tijd waarin seks en erotiek in fotoboeken vaak veel explicieter zijn dan Sannes waarschijnlijk ooit voor mogelijk had gehouden, blijven recensenten en critici zich afvragen waar die speciale kwaliteit die zijn foto’s onderscheidt van zovele andere nu precies in schuilt. In 1966 zegt Sannes zelf in een interview in Het Parool:

 

‘Mijn foto’s zaaien onrust omdat ze geëmotioneerdz ijn […] omdat de vrouw niet haar uiterlijk maar haar innerlijk toont: erotisch verlangen, angst, ellende, schuchterheid. […]De modellen in de Amerikaanse Playboybladen zijn frigide. Ik fotografeer geen seks. Ik fotografeer erotiek. En dan is een vrouw voor mij alleen maar iets moois.’
 

 

 

Trailer voor de film The Women of Sannes sannes, van Frodo Terpstra