Het wordt de hoogste tijd voor een nieuwe aflevering uit de
serie Art Crime en het gaat, hoe kan het anders, over Karel Appel.
Van een Belgische verzamelaar kreeg ik het verzoek om mijn licht te laten
schijnen over deze twee Appels uit 1951. De ene is bekend en staat afgebeeld in
boeken van Appel. De andere werd hem aangeboden uit de stock van een bekende
doch verdwenen galerie. Wat te doen?
Ik citeer uit mijn antwoordmail:
‘Beste,
Het komt vaak voor dat
een kunstenaar in series werkt, dat hij een aantal varianten maakt waarin hij
gebruik maakt van dezelfde beeldelementen. Maar het essentiële punt daarbij is
dat iedere nieuwe variant wezenlijk moet verschillen van de vorige, ook al komen
dezelfde beeldelementen daarin terug. En dat is het probleem bij deze twee
afbeeldingen. De tweede is het schilderij ‘Vierkante kat’ uit 1951. Uw
afbeelding lijkt geen variant daarop, waarin met dezelfde beeldelementen iets
nieuws wordt geprobeerd, maar een aftreksel daarvan, zonder dat er iets nieuws
wordt toegevoegd. Sterker nog, er gaan dingen verloren. In vergelijking heeft
uw afbeelding iets karikaturaals. De penseelstreek is veel grover, allerlei
details en subtiliteiten zijn weggelaten zonder dat er iets anders voor in de
plaats komt.
Dat een vervalser
een bestaand werk als voorbeeld neemt, is niet ongewoon. Gelukkig maar, zou je
kunnen zeggen, want dan kun je hem soms nog ontmaskeren. Op hetzelfde blog heb
ik ooit een stukje geschreven over een valse Lucebert die op dezelfde manier
was gemaakt: gebaseerd op een bestaand werk, in de hoop dat mensen dat niet
zouden kennen. Ik had geluk dat ik ergens het origineel ontdekte. Het wordt
veel moeilijker als een vervalser niet kopieert, maar een nieuw werk met
‘authentieke’ elementen wil maken en daarin ook nog tot op zekere hoogte in
slaagt. Maar dat is hier zeker niet het geval. Maar komt vooral omdat we de
beide afbeeldingen naast elkaar kunnen leggen. Zonder die vergelijking zou ik
me goed kunnen voorstellen dat het voor een ‘echte’ Appel verkocht werd, te
goeder of te kwader trouw.
Mijn conclusie: dit
is een imitatie-Appel, en niet eens een hele slechte. Maar een Appel is het
niet. Ik zou mij de vingers er niet aan branden.’
*
* *
En omdat alles tegenwoordig in quizvorm schijnt te moeten, aan u, beste bloglezer, de schone taak om te bepalen welk
van de twee afgebeelde schilderijen onze Belgische verzamelaar kreeg
aangeboden.
