Na het verschijnen van Magenta – Avonturen van een
meestervervalser in 1998 werd Geert Jan Jansen een graag geziene gast in
tal van praatprogramma’s, waar hij, minzaam glimlachend, steeds dezelfde
antwoorden gaf op dezelfde vragen. Ivo Niehe (wie anders, zou je bijna zeggen)
wijdde zelfs een hele uitzending van de TV-show aan valse kunst, waarbij
uiteraard even Van Meegeren langskwam (compleet met archiefbeelden!) en de
dagboeken van Hitler, maar waar toch het overgrote deel van de zendtijd opging
aan Geert Jan Jansen. De TROS had er, dat dient gezegd, wel werk van gemaakt.
Beelden van het kasteel in Frankrijk waar de vervalsingen waren gevonden,
interviews met de Franse politie en de Duitse (toen nog) inspecteur Ernst Schöller
die Jansen in Duitsland ontmaskerde, commentaar van Karel Appel en dat alles
rijkelijk gelardeerd met foto’s uit het Jansen-archief.
Kort geleden werd deze aflevering in een nieuwe versie
herhaald, nu uitgebreid met gesprekken met de Jansen-van-nu, die in kasteel
Beverweerd in Utrecht naast eigen werk op grote schaal meesterwerken ‘in de
stijl van’ produceert en daar goede zaken mee doet. Op zich geen zaken om u mee
lastig te vallen, ware het niet dat er ergens midden in de oude uitzending een
krant of tijdschrift in beeld kwam met de kop ‘Een van deze twee litho’s is vals’,
met daaronder twee op het oog identieke prenten van Karel Appel. En omdat de eigentijdse
tv, anders dan twintig jaar geleden, is uitgerust met een pauzeknop, konden we
beide plaatjes nu iets uitgebreider bekijken. Helaas was de tekst niet leesbaar
en kleurenkwaliteit bedroevend, toch viel er iets uit op te maken. Dezelfde
prent zat namelijk ook in het Appel-archief, aangemerkt als ‘verdacht’ en ‘afkomstig
uit dubieuze bron’, maar hard bewijs viel bij gebrek aan vergelijkingsmateriaal
niet te leveren. Tot nu. Want zelfs bij deze slechte kwaliteit reproducties
vallen enkele kleine, maar onmiskenbare verschillen op. En voor praktische doeleinden
is het, zoals eerder in dit Valse Appel Archief uiteengezet, dan het gemakkelijkst
om je te concentreren op één detail, zodat je in het vervolg in een oogopslag
de valse van de echte prent kunt onderscheiden. En hier is dat het zwarte
streepje dat onder de mond het rode van het blauwe kleurvlak scheidt. In de
vervalsing (links) vinden we alleen
een paarsblauw lijntje, zo te zien gedrukt in dezelfde
kleurgang als de mond, terwijl dat in het origineel zwart is. Het is,
inderdaad, het soort afwijkingen dat we ook in eerdere afleveringen van het VAA
zijn tegengekomen.
